PRZYRODA

Ziemia Ełcka, leżąca w południowej części Pojezierza Ełckiego, należy pod względem atrakcyjności turystyczno-rekreacyjnej środowiska do najciekawszych terenów w Polsce. Tutaj bowiem w szczególny sposób zespoliły się wody z morenowymi wzniesieniami i lasami. Tworzy to krajobraz niepowtarzalny. Większość wód jest jeszcze czysta i nie zdegradowana biologicznie.

 

Jeziora

 

Zasadniczym elementem przyrodniczym określającym krajobraz Ziemi Ełckiej, a tym samym jej turystyczny charakter, są jeziora. Wypełniają one rozległe doliny, rynny i zagłębienia morenowe w promieniu 15 -20 km od Ełku. Występuje ich tutaj około 100, zajmują one powierzchnię ponad 8 tys. ha, a całkowita długość ich linii brzegowej przekracza 400 km. W krajobrazie znaczącą rolę spełniają małe, bezodpływowe jeziora, tzw. „oczka”. Zagubione w ostępach leśnych lub morenowych zagłębieniach stanowią oazy ciszy i doskonałe miejsca odpoczynku dla turystów wędrujących szlakami pieszymi. Tam też pełny komfort znajdą turyści – samotnicy. Czystość wód jeziornych, ich bogata fauna dadzą wielką satysfakcję wędkarzom. Największe okonie łowi się w jeziorach Selmęt Wielki i Łaśmiady, natomiast lina złowić można w Jeziorze Straduńskim. Z kolei największe leszcze i węgorze występują w jeziorach: Szostak Duży koło Orzechowa, Jędzelewo koło Starych Juch, Sawinda Wielka koło Woszczel. W Jeziorze Ełckim złowić można sandacza, a nawet suma. Wiele jezior stwarza doskonałe warunki do uprawiania turystyki podwodnej, przezroczystość ich wód sięga bowiem nawet kilkunastu metrów. Do takich należą chociażby jezioro Rogale Małe koło Rożyńska czy też bezodpływowe jezioro Garbaś Duży koło Sitek.

 

Lasy

 

O uroku Ziemi Ełckiej decydują również lasy. Zajmują one około 30 % powierzchni regionu. Występują w kilkudziesięciu kompleksach, od małych, kilkuhektarowych, do dużych powierzchni ponad 4 tys. ha. Ponieważ lasy ełckie wywodzą się z dawnego kompleksu borów suchych Puszczy Augustowskiej, drzewostanem dominującym w ponad 75% ich powierzchni jest sosna z poszyciem jałowca, ponadto świerk i brzoza. Drzewostan ten tworzy specyficzny mikroklimat leśny. Wydzielane przezeń olejki eteryczne, tzw. fitoncydy, w cieple i słoneczne dni dają uczucie świeżości i lekkości, wpływając tym samym korzystnie na samopoczucie człowieka oraz szybką regenerację jego sił. Tego rodzaju mikroklimat wytwarzany jest szczególnie w większych kompleksach leśnych m.in. w lasach Ełku, Przykopki, Ruskiej Wsi oraz Starych Juch.

 

Fauna i flora Na obszarze Nadleśnictwa Ełk występują następujące gatunki roślin podlegające ochronie:

 

 

Gatunek chroniony	ilość stanowisk
bagno zwyczajne	75
bluszcz pospolity	3
chrobotki – rodzaj	44
konwalia majowa	48
kopytnik pospolity	263
naparstnica zwyczajna	2
orlik pospolity	1
parzydło leśne	1
płucnica islandzka	4
pomocnik baldaszkowy	1
tojad mocny	2
wawrzynek wilczełyko	1
widłak goździsty	5
widłak jałowcowaty	12
widłakowate – rodzina	47
wrzosiec bagienny	1

 

Dużym urozmaiceniem lasów Ziemi Ełckiej jest bogata fauna. W uroczyskach leśnych zamieszkują, jeleń, sarna, dzik, zając, kuna, tchórz, a zimą ryś i nawet wilk. Osobliwością przyrody są również żyjące w lasach ełckich łosie i bobry. Pierwsze z nich spotkać można na podmokłych terenach w okolicach Sikor Ostrokolskich i Żelazek, drugie zaś w okolicach Romanowa i Romot w lasach Bartosz. Ponadto na licznych śródleśnych polanach odbywają swoje gody cietrzewie, a na obrzeżach leśnych, w sąsiedztwie wód spotkać można czaple i żurawie. W latach 2006-2007 na obszarze Nadleśnictwa Ełckiego zaobserwowano następujące chronione gatunki zwierząt:

 

Zwierzęta chronione

 

 

Ptaki chronione

 

 

W okolicach Ełku występują następujące obszary chronionego krajobrazu: Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Orzyskich, Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Rajgrodzkich, Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Lęgi, Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórz Dybowskich i Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Ełckiego. Na tym obszarze występuje również rezerwat faunistyczny „Ostoja bobrów w Bartoszach” o powierzchni 190,17 ha, który został utworzony w 1964 r. W rezerwacie ochronie podlega populacja bobra europejskiego (Castor fiber), żyjącego na bagnistym terenie na brzegu jeziora Szarek.

 

Na terenie Powiatu Ełckiego występują również pomniki przyrody:

 

Gmina Ełk:

 

1. żywotnik olbrzymi (thuja plicata): obwód 2,30 m, wys. 20 m Szarek, POHZ-Ełk, gospodarstwo Szarek (1962)
2. dąb szypułkowy (quercus robur): ob. 4,70 m, wys. 23 m Szarek, POHZ-Ełk, gospodarstwo Szarek (1962)
3. lipa drobnolistna (tilia cordata) – 4 szt.: ob. 1,65-3,30 m, wys. 22-24 m Szarek, POHZ-Ełk, gospodarstwo Szarek (1962)
4. głaz narzutowy: ob. 1,10 m, wys. 0,8 m Ełk w. Ruska Wieś (1962)
5. głaz narzutowy: ob. 8,00 m, wys. 2,2 Kolonia Piaski na brzegu jez. Krzywe (1966)
6. klon pospolity (acer platanoides): ob. 4,00 m, wys. 28 m; Chełchy, b. PGR Lega, stary cmentarz poniemiecki (1978)
7. lipa drobnolistna (tilia cordata): ob. 4,00 m, wys. 28 m; Straduny, b. PGR Straduny, przy drodze Ełk- Olecko (1978)
8. dąb szypułkowy (quercus robur): ob. 5,60 m, wys. 28 m; Chełchy, b. PGR Lega, przy drodze do gospodarstwa Lega II (1978)
9. lipa drobnolistna (tilia cordata) – 5 szt. oraz dąb szypułkowy (quercus robur) – 2 szt.: ob. 2,60; 2,60; 2,70; 4,20; 4,20; 3,50; 4,00 m, wys. 28-29 i 26, 27 m; Janowo, b. PGR, w parku otaczającym budynki (1978)
10. topola biała (populus alba) – 4 szt.: ob. 2,15-3,60 m, wys. 23-26 m; Lepaki, wzdłuż drogi wiejskiej do wsi Bartosze (1980)
11. dąb szypułkowy (quercus robur): ob. 3,80 m, wys. 27 m; Mleczno, Leśnictwo Mleczno, oddz. 242c (1993)
12. aleja 49 szt.: lipa drobnolistna (tilia cordata): ob. 1,20-3,60 m; wys.22-28 m; Straduny, wzdłuż drogi do osiedla b. PGR Straduny (1993)
13. dąb szypułkowy (quercus robur): ob. 3,60 m, wys. 25 m; Bobry, 200 m od szkoły (1993)
14. głaz narzutowy, granit różowy, gruboziarnisty: ob. 6,66 m; wys. 1,03 m Ruska Wieś, ok. 250 m na N od szosy Ełk-Orzysz (1998)
15. dąb szypułkowy (quercus robur): ob. 3,44 m, wys. 26 m; Lega, przy budynku mieszkalnym nr 11 (1998)
16. lipa drobnolistna (tilia cordata): ob. 2,60 m, wys. 27 m; Janów, na terenie parku (1998)
17. dąb szypułkowy (quercus robur): ob. 3,66 m, wys. 25 m; Ruska Wieś, w parku podworskim obok alei drzew (1998)

 

Gmina Prostki:

 

1. dąb szypułkowy (quercus roburw): ob. 5,00 m, wys. 30 m Ostrykół (1986)
2. dąb szypułkowy (quercus roburw): ob. 3,17 m, wys. 23 m Ostrykół 30 m na N-W od kościoła, 4 m od drogi (1998)

 

Gmina Stare Juchy:

 

1. głaz narzutowy: Orla Jucha ob. 11,50 m, wys. 0,8 m Gosp. Rolne Zasobu Skarbu Państwa Orla Jucha (1954)
2. brzoza brodawkowata (betula pendula): ob. 2,48 m wys. 22 m Stare Juchy, ul. Kolejowej 17 (1998)

 

Opracowano na podstawie: 1. „Pojezierze Ełckie informator turystyczny” J. Franczuk, J. Olejnik, R. Skawiński, M. Ramotowski, Ełk 1998 2. www.bialystok.lasy.gov.pl

POJEZIERZE EŁCKIE